Malta Tarihi | Malta'nın Tarihi
Malta Tarihi
Malta tarihi açıdan da çok önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Malta tarihinde adadaki ilk yaşayan insan belirtileri M.Ö.4000 yılına kadar dayanmaktadır. Bu dönemdeki kalıntılar, Avrupa ve Afrika kıtalarına bağlı olduğu dönemlere aittir. Araştırmacılar, Malta tarihi açısından çok önemli olan Gozo’da bulunan tapınakların yeryüzünün en eski eserlerinden biri olarak nitelendirmektedir.
Araştırmacılar Gozo adasında bulunan tapınakların yeryüzünün en eski, tek başına ayakta durabilen abideleri olarak nitelendirmektedirler. Restorasyon çalışmaları nedeniyle geçici olarak kapalı olan Paola'daki Hypogeum, tarih öncesi dönem mühendisliğinin olağanüstü başarısının bir göstergesi olarak, kayalardan oyulmuş odalar ve labirent geçişleriyle türünün tek yeraltı tapınağıdır. Diğer tapınaklar Mnajdra, Hagar Qim, Tarxien görülmeye değer pek çok yer gibi Malta'nın “Kutsal Ada” oluşu teorisini doğrulamaktadır.
M.Ö. 800 ile M.S. 870 yılları arasında Malta adasındaki varlıklarına dair belirgin izler bırakan ve art arda gelen medeniyetlerin beşiği olmuştur.
Malta tarihi sıralamasında; M.Ö. 8. yüzyılda Fenikeliler, M.Ö. 480’li yıllarda Kartacalılar, M.Ö. 218 yılında Romalılar, M.S. 4. yüzyılda Doğu Roma İmparatorluğunun egemenliğine geçmiştir. M.S.. 870 yılında Kuzey Afrikalı Berberilerin hükmü 1090 yılında Normanlar sayesinde son bulmuştur.
Normanların hükmü nispeten çok kısa sürmüş, ada art arda Almanlar, Fransızlar ve İspanyolların egemenliğine girmiş, 1522 yılında Osmanlıların Rodos’u alması ile, Rodos’tan kaçan St. John Şövalyelerinin adaya gelmeleri ile son bulmuştur.
1291'de Müslümanların gelişiyle, şövalyelerin kaderi değişti. Rodos’u geri alarak Türklere karşı iki yüzyıl mücadele ettiler ama 1522’de Kanuni Sultan Süleyman Rodos'u ele geçirerek, şövalyeleri adanın dışına sürdü. Yeni bir vatana ihtiyaç duyan şövalyeler 1530’da imparator V. Charles'in verdiği imtiyazlarla Malta Adasına yerleştiler. Gelir gelmez ticareti ve sosyal ilişkileri geliştirmeye başladılar, yeni hastaneler yaptılar, en önemlisi de adada güçlü bir kalkınma hareketi başlattılar. Fakat Kanuni Sultan Süleyman, Avrupa'nın geçiş yolları üzerinde bulunan Malta Adasını da imparatorluk sınırlarına katmak istiyordu. 1565'te güçlü bir donanma ile Malta'ya geldi ve kuşatma başlattı. Kuşatma 4 ay kadar sürdü. Sonunda Sicilya'dan gelen yardımla şövalyeler galip geldiler. Şövalyeler bu savunmayla Güney Avrupa'nın ve Hiristiyanlık aleminin güvenini kazandılar. Türklere karşı kazanılan bu zaferden sonra, Malta ve Gozo'yu büyük bir şevkle geliştirmeye başladılar. Adalar, bu dönemde mimarlık, sanat ve kültür açısından altın devrini yaşadı. Malta Adasındaki pek çok görkemli yapı bu dönemin eserlerindendir. Malta'nın başkenti Valetta şehri, ismini şövalyelerin büyük ustası Jean Parisot De La Vallette'den almıştır. Valletta en erken dönem raylı sistemin kullanıldığı şehirlerden biridir.
1798 de adaya gelen Napolyon , başta halk tarafından iyi karşılanmış fakat daha sonra ilkokulların kurulması gibi farklı iyi yasaları kiliseye karşı bir hareket olarak nitelendiren halk tarafından Valetta ve Three Cities’in gerilerine sürülmüş, böylece İngiliz filosu Grand Harbour’a girmiş ve 1,5 yüzyıl boyunca adadan ayrılmamıştır.
